Min of meer toegankelijk
Ik werk al jaren aan een toegankelijk web. Toegankelijk voor iedereen. Rekening houdend met verschillende manieren van waarnemen, bedienen en begrijpen van content. En het web moet beschikbaar zijn op elk platform waar je een website mee kan bezoeken. Zo heeft Sir Tim Berners-Lee het world wide web ooit neergezet.
Niet eerder is er zo hard gewerkt aan toegankelijkheid als het afgelopen jaar. Jarenlang is de Nederlandse overheid hierin koploper. Maar andere branches zoals onderwijs, banken en zorg zijn met een inhaalslag bezig. Sommige gedreven door wetgeving en dreiging van rechtszaken, zoals je in Amerika veel ziet. Meer nog omdat er binnen organisaties mensen rondlopen die de noodzaak en de winst zien van een toegankelijke dienstverlening.
Hoe ontoegankelijk het web is blijkt soms als je een actie niet kunt afronden omdat JavaScript fouten bevat. Onlangs kon ik mijn reis niet bekijken via een van de reisplanners omdat er een knop niet werkte. Veelal worden websites en webapplicaties op grote schermen op een snel en stabiel netwerk ontwikkeld. Onderweg heb je doorgaans in auto, bus of trein niet de mogelijkheid om achter zo'n scherm te zitten (met uitzondering van de Tesla dan).
Het web is heel toegankelijk begonnen met alleen tekst. De eerste website van Berners-Lee is zo'n website die het nu nog steeds doet. Zie World Wide Web
Afbeeldingen
Daar begon het gedonder. We konden afbeeldingen publiceren. Mensen die niet in staat zijn om een afbeelding te bekijken missen ineens de informatie die op de afbeelding staat. Dan hadden we ook ineens downloadtijden... het begin van toegankelijkheidsproblemen.
Tables voor design
Eind jaren '90 gingen we helemaal los. We wilden mooi design en animated gifs; liefst in de beste browser van die tijd. Om dat voor elkaar te krijgen gebruikten we de tabel, de pixel.gif en menuitem1.gif om het ontwerp pixelprecies te krijgen. En we gebruikten tools die automatisch HTML voor je maakte, dat ook niet altijd voldeed aan de standaarden. Semantiek en toegankelijkheid waren niet de grootste aandachtspunten. Werkend krijgen in alle browsers wel.
Flash (niet het Queen-nummer uit 1980)
Begin deze eeuw werd Flash populair. Zo slecht was Flash niet; je kon er toegankelijk mee bouwen. Het vergde kennis van de scripttaal om dat voor elkaar te krijgen. Maar in de praktijk waren er vrijwel geen toegankelijke websites met Flash te vinden. Hoe robuust Flash is kan je terugzien op archive.org. Veel Flash-sites tonen daar een lege ruimte.
Mobiel/tablet
De komst van kleinere schermen zorgde voor nieuwe uitdagingen. Pixelprecies hoefde niet meer. We gaan responsive. Alle functies en content op het grote scherm moeten ook beschikbaar zijn op het kleine scherm. De uitdaging is dat teksten niet in een verkeerde achtergrondkleur belanden of buiten het scherm terechtkomen. Ook sticky menu's, cookiemeldingen en reageerknoppen vormen vaak een belemmering om eenvoudig de content waar te nemen.
Flat design
Knoppen worden vlakken, invoervelden worden vlakken, het hele design bestaat uit vlakken. Interactieve elementen zijn vaak nauwelijks herkenbaar. Alles krijgt steeds lichtere kleuren. De kunst van het weglaten wordt op belangrijke elementen toegepast. Je weet soms niet waar je moet klikken, wat je moet klikken en waarop je geklikt hebt. Nieuwe toegankelijkheidsproblemen duiken op zoals labels die ontbreken en contrast dat te laag is.
JavaScript frameworks
Het nieuwe Flash. Zonder front-endkennis ben je in staat om supersnel een website of webapplicatie neer te zetten, die helaas te vaak ontoegankelijk is. Dit kan aan de tool liggen. Toegankelijkheid (en semantiek) zit er dan in de basis niet in. En als het er wel in zit, dan is niet duidelijk vastgelegd hoe je met de code om moet gaan om de toegankelijkheid niet stuk te maken. Of zou het ook aan de developer liggen?
Advies
Zorg dat je voldoende kennis hebt van HTML, CSS en WAI-ARIA als je een website of webapplicatie moet bouwen. Tools zijn mooie dingen mits je ze goed gebruikt. Zorg dat je kennis hebt van de standaarden. Iedereen kan een muurtje metselen. Alleen als een metselaar dit doet heb je meer zekerheid dat het muurtje recht is en blijft staan.
Quick wins
- Gebruik Google: zoek naar "accessibility" of "wcag" in combinatie met de tool waarmee je wilt werken. De zoekresultaten kunnen een indicatie zijn of er aan toegankelijkheid is gedacht.
- Vraag experts of ze goede bronnen kennen van een specifieke tool.
- Vraag bij leveranciers door tot ze kunnen aantonen dat ze een tool hebben waarmee je een toegankelijke website mee kan bouwen.
- Volg een training. Er zijn meerdere goede trainers in binnen- en buitenland.
- Heb je zelf net niet de expertise huur dan iemand parttime in in je project. Met weinig, maar wel de juiste middelen kan je een boel bereiken.
Over Jules Ernst 
Jules Ernst weet heel veel van digitale toegankelijkheid. Hij helpt organisaties om digitale toegankelijkheid te realiseren en te borgen. Dit doet hij door mee te werken in projecten, trainingen en workshops te geven en websites en webapplicaties te onderzoeken op toegankelijkheid.
Donatie: Niketan
Kinderen met een beperking een kans geven. Ze de mogelijkheid geven dat ze later zelf keuzes kunnen maken. Niketan is een bijzondere stichting die zich daarmee bezig houdt en waarvan je zeker weet dat je geld goed besteed wordt.
Reacties
- 1 Wim op 20-12-2018 om 18:56 uur:
- Mooie samenvatting van wat ik in al die jaren langs heb zien komen.
- 2 Rik Verbeek op 25-12-2018 om 11:39 uur:
- Mag ik daar het huidige dogma aan toevoegen dat websites zoveel mogelijk op elkaar moeten lijken, dat CSS zonder zijwieltjes (Bulma, Bootstrap) bijna een vies woord is en dat daardoor creativiteit word ontmoedigd.
- 3 Niketan op 30-12-2018 om 14:30 uur:
- Dank voor je donatie en de beste wensen voor 2019.